De middag begint met een rondleiding door leerlingen van Onderwijsroute 10-14. Onderwijsroute 10-14 is gehuisvest in de Lassuscampus waar de onderwijsroute 10-14 op dit moment uit drie units bestaat. Elke unit bestaat uit twee tot drie stamgroepen. In een stamgroep zitten kinderen van alle leeftijden en niveaus. De units worden begeleid door een vast onderwijsteam waarin verschillende vakexperts zitten.
Tijdens de rondleiding zien we verschillende stamgroeplessen, maar ook lessen voor leerjaren. Zo wordt een vak als Nederlands gegeven in een stamgroeples, en het vak Frans in een leerjaar. Door de ruimte hangen verschillende posters voor extracurriculaire workshops. Van het meedoen aan een hardloopwedstrijd van 6 kilometer tot het leren programmeren.
Meer lezen over Onderwijsroute 10-14? Lees dan hier verder.
Na de rondleiding door leerlingen geeft Daniel Kolpa (Netwerkregisseur Onderwijsroute 10-14) een presentatie waarin hij de visie en het concept verder toelicht. Daniel legt uit dat de stamgroepen heterogene groepen zijn, waar leerlingen uit groep 7 tot en met klas 2 samenzitten. Dit beslaat ongeveer 60% van de tijd. In de overige 40% zitten leerlingen in instructiejaren voor specifieke vakken zoals Frans, wiskunde en Duits.
Onderwijsroute 10-14 gaat uit van project-based learning, wat wil zeggen dat er telkens een bepaald thema centraal staat waar projecten aan gekoppeld worden. Een deel van het team is recent afgereisd naar High Tech High in San Diego om daar meer over te leren. Een recent project dat ze hebben gedaan, is een kerstmarkt organiseren rondom Serious Request. Daniel: “Het is zonde dat wanneer het Glazen Huis in Zwolle is, om daar dan niets mee te doen omdat het zogenaamd niet in het curriculum zou passen. We zoeken juist de verbinding met de maatschappij. En zo’n project kun je juist in veel vakken terug laten komen. Zo hadden we het bij Mens & Natuur over metabole ziektes, wat dit jaar het goede doel was van het Glazen Huis. Bij Nederlands gingen de leerlingen reclameteksten voor de kerstmarkt schrijven, om op die manier bezoekers te trekken. Bij Mens & Maatschappij gingen we in op de geschiedenis van goede doelen.”
Leerlingen vonden het leerzaam om de kerstmarkt te organiseren. Eén van de leerlingen vertelt: “We konden onze eigen ideeën en creativiteit uiten. We kwamen in contact met andere leerlingen van de school en uit andere units. Zo werkten we samen en we leerden over andere perspectieven.”
Wat een leerpunt is van projectmatig werken, is dat ook weer niet alles aan alles verbonden moet worden. Daniel: “Dan ga je krampachtig zoeken naar invalshoeken, dat hoeft ook weer niet. Grammatica blijft grammatica en rekenen blijft rekenen. Niet alles hoeft gekoppeld te worden aan het thema.”
Daniel benoemt ook dat ze voorheen projecten bedachten zonder leerlingen daarbij te betrekken. Dat doen ze nu niet meer. “Soms hadden we iets gaafs bedacht, maar dan vonden de leerlingen dat toch niet leuk. We maken nu een outline van een project en dan halen we feedback op bij leerlingen. En uiteindelijk laten we ook de leerlingen meedenken in het verder uitdenken van een project.”
Onderwijsroute 10-14 heeft recent de slogan aangepast. Het was eerst “Kiezen wanneer je het weet” en het is nu “Bouwen aan jou”. Door deze verandering in slogan, straalt Onderwijsroute 10-14 meer uit waar het echt om gaat: een route bieden voor kinderen die het anders willen. Daniel: “De meeste kinderen hebben een reden om het reguliere basisonderwijs eerder te verlaten. Of dat nou is omdat leren vanuit een tekst- en werkboek niets voor ze is, of omdat ze meer uitdaging willen. Natuurlijk bieden we een overbrugging tussen basisschool en voortgezet onderwijs, maar daar is het ons niet sec om te doen. We zijn juist een vliegwiel voor innovatie en we bieden een ander stuk onderwijs, een ander soort leren.”
Onderwijsroute 10-14 is onderdeel van de 0-18 Expeditie in Zwolle. Dit omvat een doorgaande leerlijn van 0 tot 18 jaar. Beginnend bij de kinderopvang en eindigend bij een middelbareschooldiploma. Het enige wat hierin nog niet geborgd is, is vmbo basis / kader. Daniel: “We hebben hier helaas nog geen praktijklokalen, dus degenen die uitstromen naar basis / kader zijn we helaas kwijt na leerjaar 2. Daar ligt nog wel een ambitie om dat ook in te integreren.”
Meer lezen over de 0-18 Expeditie? Dat kan hier.
Daniel benadrukt dat de docenten die bij Onderwijsroute 10-14 werken, een hoge kwaliteit hebben. Daniel: “Ik voer geen eerste sollicitatiegesprekken met mensen. Docenten gaan hier gelijk lesgeven, en de leerlingen geven dan samen met mij feedback. Je hebt dan gelijk een goede eerste indruk van een docent. Natuurlijk begeleiden we docenten, bijvoorbeeld door middel van didactisch coachen. Veel docenten vinden het hier vooral het eerste jaar moeilijk, maar daarna gaat het beter.”
Functioneringsgesprekken worden niet individueel gevoerd, maar met het hele unit-team. Daniel: “We vragen van leerlingen om in hun coachgroep moeilijke gesprekken te voeren en kritisch te zijn, dus dat vragen we ook van leerkrachten. Dat zijn soms moeilijke gesprekken die schuren, maar dat is ook heel waardevol. Op die manier leer je samen.”
Tot slot voeren we nog een gesprek met elkaar aan de hand van een aantal stellingen. Een van de punten die centraal stond, is de recente discussie in de politiek en media over later selecteren. Dit naar aanleiding van de herhaalde oproep van de Onderwijsraad om werk te maken van het advies ‘Later selecteren, beter differentiëren’ uit 2021.
Met 10-14 onderwijs hebben we iets moois in handen waarbij er al later geselecteerd wordt, het zou interessant zijn om hier onderzoek naar te doen of dat een oplossing kan bieden. Aan de andere kant is er niet één blauwdruk van 10-14 onderwijs. Elk 10-14 initiatief heeft het op een eigen manier ingericht en er zijn veel variaties.
De vraag is dan ook of we als 10-14 initiatieven de doorgaande leerlijn willen oplossen, of veel meer dan dat. Zo zijn andere onderwerpen de cultuurverschillen tussen po en vo en het feit dat er veel thuiszitters zijn in Nederland. Dat roept ook de vraag op of er in elke regio een aanbod is voor leerlingen die anders willen leren.
Aan de ene kant zijn er leerlingen die in het reguliere primair onderwijs ergens tegenaan lopen. En aan de andere kant zijn er ook een hoop kinderen waar meer uit had kunnen komen, richting die groep is er ook een morele verantwoordelijkheid.
Al met al was het een interessante dag met nuttige uitwisselingen. Dank aan iedereen van Onderwijsroute 10-14 voor de gastvrijheid en aan alle aanwezigen!
We zijn een netwerk van scholen die 10-14 onderwijs aanbieden. We vinden het belangrijk dat leerlingen de overstap naar het vervolgonderwijs kunnen maken op een voor hen passend moment. Dit vergroot namelijk de ontwikkelingskansen van leerlingen. Lees meer...
